Dünya Miras Listesinde Giresun

Bakanlığımızca UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne 2017 yılında kaydettirilmek üzere “Islık Dili” konulu bir aday dosya hazırlanarak UNESCO’ya sunulmuştur.    Bu kapsamda 2016 Şubat ayı içerisinde Bakanlığımız uzmanlarının katılımıyla İlimizde bir dosya hazırlık ve yazım toplantısı gerçekleştirilmiş ve dosya UNESCO ya sunulmuştur.

Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesinde 10.000’e yakın insanın ıslık dilini konuşabildiği ve/veya anlayabildiği tahmin edilmektedir. Islık dili, Giresun ili başta Çanakçı ilçesi olmak üzere, Görele, Eynesil ve Tirebolu ilçelerinde ve bu ilçelere bağlı köylerde yoğun olarak kullanılmaktadır. Yine, Gümüşhane ili Kürtün ilçesine bağlı köylerde yaşayan toplulukların da bu dili yaşattığı gözlemlenmiştir.

Ayrıca, ıslık dilinin yaşatılmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaya yönelik çalışmalar yapmak, bu kültür mirasına sahip çıkarak yok olmasını önlemek, ıslık dilinin ulusal ve uluslararası boyutta tanıtımını yapmak, bu dili araştırmaya yönelik bilimsel ve akademik çalışmalar yapılmasını sağlamak ve bu yönde yapılacak çalışmalara destek olmak gibi amaçları gerçekleştirmek üzere Kuşdilini Yaşatma Kültür ve Turizm Derneği kurulmuştur. Dernek, yerel halkın da katılım ve desteği ile etkin bir sivil toplum kuruluşu olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Giresun ili Çanakçı ilçesi: Kuşköy, Karabörk, Deregözü, Akköy, Bakımlı, Kuzcaköy, Ege, Yeşilköy ve Sarayköy Köyleri.

Giresun ili Görele ilçesi: Karlıbel, Yukarısığırlık, Aşağısığırlık, Karakeş, Önerli, Bayezit, Çatakkırı, Esenli, Beşirli, Hamzalı Köyleri.

Giresun ili Eynesil ilçesi: Ören ve Uğuz Köyleri

Giresun Tirebolu ilçesi: Günyüzü ve Saruyar Köyleri

Gümüşhane ili Kürtün ilçesi: Uluköy ve Günyüzü Köyü.

Islık dilinin 50 yıl öncesine kadar Türkiye’nin Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesinin çeşitli bölümlerinde özellikle Trabzon, Rize, Ordu, Artvin ve Bayburt illerinde kullanıldığı ancak buralarda günümüzde ya büyük ölçüde yok olduğu ya da çobanlar tarafından birkaç kelimeyle sınırlı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Unsurun halen güçlü bir şekilde ve kapsayıcı bir topluluk tarafından yoğun olarak yaşatıldığı yer Giresun ili Çanakçı ilçesidir. 

Unsur, herhangi yaş ve cinsiyet ayrımı olmaksızın kadın, erkek, yaşlı, genç, çocuk olmak üzere toplumun tüm kesimlerince kültürel bir ifade aracı olarak uygulanmaktadır. Unsurun uygulayıcıları günlük hayatlarının önemli bir bölümü doğada geçen tarım topluluklarıdır. Bunların yanı sıra, unsurun yaşatıldığı alandaki valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler, üniversiteler, muhtarlıklar idari ve finansal katkılarıyla; Çanakçı İlçesi Halk Eğitim Merkezi eğitim programlarıyla; Kuşdilini Yaşatma Kültür ve Turizm Derneği ise gerçekleştirdiği proje ve etkinlikleriyle unsurun korunmasında aktif rol almaktadır.

1997 yılından bu yana her yıl, Giresun İli Çanakçı Kaymakamlığı ve Kuşdilini Yaşatma Kültür ve Turizm Derneği başta olmak üzere ilgili kamu kurumları ile sivil toplum kuruluşlarının organizasyonu ve yerel ve ulusal düzeyde katılımlarla “Kuşdili Festivali” gerçekleştirilmektedir.
2014 yılında ıslık dilinin UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine adaylığını desteklemek amacıyla; Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından Çanakçı Kaymakamlığı ve Halk Eğitim Merkezi bünyesinde açılan kurslarla ıslık dilinin öğrenilmesine ilişkin sertifika programı düzenlenmiştir. 2010 yılından bu yana 96 kursiyer bu eğitimlere katılarak sertifikalarını almıştır. Ayrıca 12 miras taşıyıcısının “usta öğretici” sertifikası bulunmaktadır.

Islık dilinin Acil Liste’ye sunulmasından sonra 2012 yılında Giresun Valiliği’nin desteğiyle, unsurun tanıtan ve somut olmayan kültürel miras değerini vurgulayan, unsurun gelecek nesillere aktarımını da hedefleyen bir inceleme araştırma kitabı yayınlanmıştır.   

Unesco Dünya Listesinde Giresun / Islık Dili

Bakanlığımız tarafından 2017 yılında UNESCO Acil Koruma Gerektiren Kültürel Miras Listesine ülkemiz adına kaydettirmek üzere, 22 Şubat 2016 tarihinde başta Giresun olmak üzere Trabzon, Ordu, Gümüşhane, Bayburt, Rize,  Artvin, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, miras taşıyıcıları, akademisyenler ve İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri yetkililerinin katıldığı dosya yazım toplantısı, ilimizde Bakanlığımızın yetkili personellerince  gerçekleştirilmiş ve “Islık Dili” temalı bir aday dosyası hazırlanarak UNESCO’ya sunulmuş olup, 4-9 Aralık 2017 tarihleri arasında Güney Kore’nin Jeju Adası’nda gerçekleştirilen Somut Olmayan Kültürel Miras Hükümetlerarası Komite 12. Olağan Toplantısı’nda ülkemiz adına UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine kaydettirilmiştir.